სამეფო-სამთავროების ჩამოყალიბება
საქართველოში არაბთა ბატონობის სიმძიმე ყველაზე მეტად ქართლში იგრძნობოდა. ეს ბუნებრივიც იყო რადგან ქართლი ქვეყნის ცენტრს წარმოადგენდა. სტრატეგიულად ძალზედ მნიშვნელოვან ადგილს, არაბთა შემოსევების დროს ყველაზე პირველად დარტყმას სწორედ ქართლი იღებდა. არაბებმა ვერ შესძლეს დასავლეთ საქართველოში ფეხის მოკიდება, აგრეთვე უჭირდათ კახეთის მთიანეთის დამორჩილებაც. არაბთა სახელმწიფო: ევროპაში, აზიაში და აფრიკაში იყ
...
Читать дальше »
|
საქართველო — ქვეყანა ევრაზიაში, კავკასიაში, შავი ზღვის აღმოსავლეთ სანაპიროზე. ესაზღვრება ჩრდილოეთიდან რუსეთი, სამხრეთიდან თურქეთი და სომხეთი, და სამხრეთ-აღმოსავლეთიდან აზერბაიჯანი. ტრანსკონტინენტური ქვეყანა სამხრეთაღმოსავლეთ ევროპისა და დასავლეთ აზიის გასაყარზე მდებარეობს, თუმცა სოციოპოლიტიკურად და კულტურულად ევროპის ნაწილია.
თანამედროვე საქართველოს ტერიტორია მუდმივად დასახლებული იყო ადრეული ქვის ხანიდან მოყოლებული. კლასიკურ ანტიკურ ხანაში აყვავდა ადრეული ქართული სახელმწიფოები კოლხეთი და იბერია, რამაც დასაბამი მისდა საერთო ქართულ კულტურასა და სახელმწიფოებრიობას. ქრისტიანობა გაბატონდა ადრეული III საუკუნიდან; ქვეყანა გაერთიანებული მონარქია გახდა 1008 წელს. თუმცა მას შემდეგ საქართველომ აღორძინებისა და დაცემის რამდენიმე პერიოდი განვლო სანამ XVI საუკუნ
...
Читать дальше »
|
ძველი წელთაღრიცხვის IV საუკუნის 30-იან წლებიდან ალექსანდრე მაკედონელის მიერ დაწყებულმა დაპყრობებმა ძირფესვიანად შეცვალა მრავალი ხალხის და სახელმწიფოს განვითარება. ძველი მსოფლიოს ამ უდიდესმა მოვლენამ გავლენა იქონია საქართველოზეც. სწორედ მაკედონელის სახელს უკავშირებენ ქართული წყაროები აღმოსავლეთ საქართველოში სახელმწიფოს შექმნას. ლეონტი მროველის (XI საუკუნე) მიხედვით , ალექსანდრემ დაიპყრო ქართლი და აქ მმართველად დატოვა , თავისი სარდალი აზო . აზომ დაიმორჩიალა არა მარტო ქართლი არამედ კოლხეთიც და 24 წლის განმავლობაში მართავდა მას. მის მმართველობას ბოლო მოუღო აჯანყებამ . აზო დაიღუპა ფარნავაზმა კი თავი მეფედ გამოაცხადა. ალექსანდრე მაკედონელამდე ქართლის მმართველი იყო მცხეთის მამასახლისი . ძველი წელთაღრიცხვის VI საუკუნეში სწორედ მცხეთის მამასახლის სთხოვეს ქართლში დასახლება იერუსალიმიდან ლტოლვილმა ებრაელებმა, მას შე
...
Читать дальше »
|
ფარნავაზის გარდაცვალების შემდეგ სამეფო ტახტი დაიკავა მისმა ვაჟმა საურმაგმა . მეფეს სულ მალე ქართლის ერისთავები აუჯანყდნენ და სამეფო ხელისუფლების გაუქმება მოითხოვეს. საურმაგი იძულებული გახდა ჩრდილო კავკასიაში გადასულიყო, დაექვემდებარებინა ჯარი და ამგვარად დაებრუნებინა სამეფო ხელისუფლება. მიუხედავად ამისა სამეფო ხელისუფლება ძალზედ დასუსტებული იყო.
მკვეთრად შეიცვალა ვითარება საქართველოს სამხრეთ საზღვრებთან. ძვ.წთ.აღ 190 წელს მანეზიასთან რომაელებმა დაამარცხეს სელევკიდების სამეფო. ამის შემდეგ სელევკიდების სამეფოს აღარ შეეძლო აქტიური პოლიტიკის წარმართვა. გაძლიერდნენ სომხური სახელმწიფოები დიდი და მციერ სომხეთი . რომის რესპუბლიკის წინააღმდეგ ბრძოლა პონტოს სამეფომ ითავა. ძველი წელთაღრიცხვის 111 წელს პონტოს მეფე გახდა მითრიდატე VI ევპატორი. მან აქტიური საგარეო პოლიტიკის წარმართვა დაიწყო და საზღვრები
...
Читать дальше »
|
რომაელების მიერ აგებული გონიოს ციხე აჭარაში.
ახალი წელთაღრიცხვის დასაწყისში ვითარება დაიძაბა რომსა და პართიას შორის . ეს ორი სეხელმწიფო იბრძოდნენ პირველობისთვი. ამ ბრძოლაში დიდი მნიშვნელობა ჰქონდა თუ ვინ დაიკავებდა სომხეთს. ქართლის მეფეები ცდილობდნენ სომხეთის მიერ მიტაცებული ტერიტორიების დაბრუნება. I საუკუნის 30-იან წლებში ქართლმა რომის თხოვნით სომხეთში ჯარი გაგზავნა. სომხეთის ტახტზე ქართველი უფლისწული მითრიდატე დაინიშნა. ამან პართიის შაჰის აღშფოთება გამოიწვია და მან ჯარები გამოგზავნა სომხეთის დასაპყრობად. ქართველთა ლაშქარს მითრიდატეს ძმა ფარსმანი ხელმძღვანელობდა. სასტიკ ბრძოლაში ფრსმანი პართიელთა უფლისწულს ოროდოს შეერკინა და სასტიკად დაამარცხა. მთავარსარდლის სიკვდილმა პართიელთა ჯარში არეულობა გამოიწვია , ქართველებმა ამ ბრძოლაში გაიმარჯვეს.
|
მირიან მეფე
საქართველოში ქრისტიანობის გავრცელება I საუკუნიდან იწყება. ქრისტიანობა აქ იქადაგეს ქრისტეს მოციქულებმა ანდრია პირველწოდებულმა და სვიმონ კანანელამა. ქართლის გაქრისტიანებაწმინდა ნინოს სახელთან არის დაკავშირებული. წმინდა ნინო წარმოშობით კაბადოკიიდან იყო . ნინოს აღზრდა ერთმა ქრისტიანობის კარგად მცოდნე ქალმა ითავა. სწორედ ამ ქალისაგან შეიტყო ნინომ რომ ქართლის დედაქალაქ მცხეთში ქრისტეს კვართი იყო დაკრძალული. ეს კვართი მცხეთაში ჩამოიტანა ქრისტეს ჯვარცმის დროს იერუსალიმში მყოფმა მცხეთელამ ებრაელმა ელიოზმა . დაბრუნებულ ელიოზს პირველი მისი და სიდონია დახვდა. მან გამოართვა კვართი ძმას გულში ჩაიკრა და მაშინათვე მიიცვალა. სიდონია კვართთან ერთად დაკრძალეს.
ნინომ გადაწყვიტა ქართლში მოსულიყო . ხანგრძლივი და რთული გზა გაიარა ნინომ სანამ ჯავახ
...
Читать дальше »
|
IV საუკუნის 30 წლების ბოლომდე ირანსა და რომს შორის დადებული ნასიმბინის ზავი არ დარღვეულა. რომს აკმაყოფილებდა ეს შეთანხმება . რაც ქართლი ქრისტიანული ქვეყანა გახდა ქართლი რომის მოკავშირე გახდა. ირანში შიდააშლილობა იყო ამიტომ მას აქტიური საგარეო პოლიტიკის წრმართვა აღარ შეეძლო. რომის იმპერატორმა დედაქალაქი რომიდან აღმოსავლეთით გადმოიტანა , ამის შემდეგ გააქტიურდა აღმოსავლური პოლიტიკა. მაგრამ ბრძოლები ირანმა დაიწყო. ლეონტი მროველის გადმოცემით ქართველებმა წარმატებული ლაშქრობა მოაწყვეს ჩრდილოეთ კავკასიაში. ირანელებმა დაიკავეს სომხეთი, ეს ყველაფერი ქართლს სახიფათო პერსპექტივებს უქადდა. ამიტომ ირანელთა წინააღმდეგ ბრძოლაში სომხებს ქართველებიც ეხმარებოდნენ. ირანელები ქართლში შემოიჭრნენ. და სავარაუდოა რომ მალევე მთელი ქართლი დაიმ
...
Читать дальше »
|
V საუკუნის დასაწყისიდან ირანმა გააქტიურა თავისი დამპყრობლითი , პოლიტიკა კავკასიაში. 428 წელს ირანმა მეფობა გააუქმა სომხეთში. ცხადი იყო რომ ანალოგიური ბედი ელოდა საქართველოს და ალბანეთს.ირანის შაჰმა მეტად აგრესიული , რელიგიური პოლიტიკის გატარება დაიწყო. მან განიზრახა ქართლში, სომხეთსა და ალბანეთში მაზდიანობა გაევრცელებინა. ამ ქვეყნების დიდაზნაურები დაიბარეს ირანის შაჰის კარზე. ქართველთა შორის იყო ქვემო ქართლის პიტიახში არშუშა. სამივე ქვეყნის წარმომადგენელს, შაჰმა ქრისტიანობის უარყოფა და მაზდეანობსი მიღება მოსთხოვა. ისინი იძულებულები გახდნენ უარი ეთქვათ ქრისტიანობაზე. მათ იმედი ჰქონდათ რომ სამშობლოში დაბრუნებულები კვლავ ქრისტიანობას მიიღებდნენ. შაჰმა უკან გამობრუნებულ დიდაზნაურებს თან გამოაყოლა , მოგვები მოგვებს ევალებ
...
Читать дальше »
|
ბიზანტიასა და სასანიების ირანის დაპირისპირებისას , დიდი მნიშვნელობა ენიჭებოდა საქართველოს. ის ვინც საქართველოში გაბატონდებოდა მოიპოვებდა დიდ წარმატებებს მოწინააღმდეგესთან შედარებით. საქართველოს ხელში ჩაგდებით ისინი გააკონტროლებდნენ ჩრდილო კავკასიიდან გადმოსასვლელ გზებს . და მომთაბარეების სამხედრო ძალის გამოყენება იქნებოდა შესაძლებელი. VI საუკუნე კავკასიაში ირანის აქტიურობით დაიწყო. 510 წელს გააუქმეს მეფობა ალბანეთში. ქართლი ერთადერთი ქვეყანა იყო სადაც მეფობა კიდევ იყო. ცხადი იყო რომ ირანის შაჰი ქართლშიც გააუქმებდა მეფობას. ირანის შაჰმა ქართლის მეფეს გურგენს ქრისტიანობის უარყოფა და მაზდიანობის მიღება მოსთხოვა. გურგენის აჯანყება 523 წელს დამარცხებით დასრულდა, გურგენმა თავი ბიზანტიას შეაფარა. თუ ქართლისთვის ირანი სასტიკი დამპყრობელი იყო, მას
...
Читать дальше »
| |
