01:02 საქართველო დემეტრე I-ის და გიორგი III-ის დროს |
დავით აღმაშენებლის გარდაცვალების შემდეგ სამეფო ტახტი დაიკავა მისმა უფროსმა ვაჟამ დემეტრე I-მა (1125-1156).დემეტრეს ერგო გაძლიერებული სახელმწიფო. ამ პერიოდში ერთიანი სელჯუკთა სახელმწიფო აღარ არსებობდა , მაგრამ საქართველოს სამხრეთით წარმოიქმნა რამდენიმე მაჰმადიანური სახელმწიფო. დემეტრეს მმართველობის დროს საქართველო აქტიურ საგარეო პოლიტიკას არ აწარმოებდა, ის დავითის შექმნილი სახელმწიფოს შენარჩუნებით იყო დაკავებული. მაგრამ დემეტრე იძულებული გახდა ანისის და შირვანის აღმოსავლეთი მხარეები ყმადნაფიცობით დაებრუნებია მისი ძველი მმართველებისთვის. საკმაოდ დაიძაბა ქვეყნის შიგნით მდგომარეობა. 1130 წელს მეფეს აუჯანყდა მისი ძმა ვახტანგი . დემეტრემ აჯანყებულები სასტიკად დასაჯა. საქართველოს გაძლიერებას ვერ ურიგდებოდა მაჰმადიანები, ურჩობის გზას დაადგა განძის ამირა. 1138 წელს დემეტრემ განძა აიღო. მეფემ გამარჯვების ნიშნათ ქალაქი მთავარი კარები ჩამოხსნა და გელათის მონასტერს შესწირა. დემეტრე I-ს ორი ვაჟი ჰყავდა უფროსი დავითი და უმცროსი გიორგი. არსებული კანონების და წესების თანახმად ტახტი დავითს ეკუთვნოდა მაგრამ თავად მეფე ” მარჩეველი ძისა უმცროსისა”, რა იყო ამის მიზეზი უცნობია. დავითი ძალზედ შიშობდა რომ მამა ტახტს მას არ დაუტოვებდა . ამიტომ მან რამდენჯერმე აჯანყება მოაწყო. 1155 წელს დავითმა ტახტი დაიკავა. დემეტრე ტახტიდან გადადგა და მონასტერში ბერად აღიკვეცა. დავით V-მ ენერგიულად დაიწყო მეფობა. დავითმა თანამდებობებზე მისი მომხრეები დანიშნა , მან მეტის გაკეთება ვერ შესძლო. დავით V გამფებიდან ექვსი თვის შემდეგ გარდაიცვალა. დავითის გარდაცვალების შემდეგ კვლავ დემეტერ გამეფდა. 1156 წელს დემეტრე I გარდაიცვალა. ის გელათის მონასტერში დაკრძალეს. დემეტრე I-ის გარდაცვალების შემდეგ გამეფდა მისი უმცროსი ძე გიორგი III ( 1156-1184). ამ დროისთვის დავით V-ის შვილი უფლისწული დემეტრე მცირეწლოვანი იყო. გიორგის მეფობის დროს განახლდა ბრძოლები სომხეთის დაუფლებისთვის. 1161 წელს ქართველებმა კვლავ აიღეს ანისი. მეფემ ქალაქის გამგებლად ქართველთა ჯარის მთავარსარდალი ივანე ორბელი დატოვა 2 000 ქართველი მეომრით. 1162 წელს ქართველებმა დაიკავეს ერთ-ერთი უმნიშვნელოვანესი სომხური ქალაქი დვინი. მიღწეულმა წარმატებებმა შეაშინა მაჰმადიანი მმართველები. მათ რამდენჯერმე სცადეს საქართველოზე გამოლაშქრება. გიორგი III ახერხებდა მტრის დამარცხებას. თუმცა სომხეთის საბოლოოდ შემოერთება მაინც ვერ ხერეხდებოდა. ამასობაში დაიძაბა ქვეყნის შიგნით ვითარება . 1177 წეელს მეფეს აუჯანყდა დავით V-ის შვილი დემეტრე( დემნა) , მან სამეფო ტახტის დაკავება მოინდომა. დემნას მხარს უჭერდა მისი სიმამრმი , საქართველოს ამირსპასალარი ივანე ათაბაგმი და სხვა მრავალმი დიდებული.აჯანყებულები შეეცადნენ ქალაქგარეთ მყოფი მეფე შეეპყროთ , მაგრამ ეს გეგმა ვერ განხორციელდა. გიორგიმ მოახერხა თბილისში დაბრუნება და გამაგრება. მეფემ დაიწყო მისი მომხრების შკრება. აჯანყებულებს 30 000-იანი ჯარი ჰყავდა. მაგრამ მათ მერყეობა დაიწყეს და დრო დაკარგეს. ამით ისარგებლა მეფემ და დემნას და მის მომხრეებს შეუტია. პირველი მარცხის შემდეგ აჯანყებულთა შორის განხეთქილება გაჩნდა. ბევრმა მიატოვა დემნა და მეფეს შეურიგდა. აჯანყებულთა ძალები დღითი დღე მცირდებოდა. დემნა და ივანე ათაბაგი ლორეს ციხეში გამაგრდა. გიორგი III-მ ციხეს ალყა შემოარტყა, აჯანყებულები დანებდნენ. გიორგი III-მ გადაწყვიტა სამაგალითოდ დაესაჯა აჯანყებულები, რათა სხვას აღარასოდეს გასჩენოდა განდგომის სურვილი. დემან უფლისწული სასჯელს გადაჰყვა, ხოლო ორბელთა გვარი განადგურებული იქნა. აჯანყების ჩახშობის შემდეგ მეფემ დააწინაურა ერდგული პირები. რომელთა შორის ზოგი დაბალი სოციალური ფენის წარმომადგენელიც იყო. ამირსპასალარად ნაყივჩაღარი-ყუბასარი, ხოლო მსახურთუხუცესი -აფრიდონი გახდა. 1178 წელს გიორგი III-მ ეკლესიას შეუალობა მიანიჭა ანუ ეკლესიის მიწები გათავისუფლდა სახელმწიფო გადასახადებისაგან. გიორგი III-ს ვაჟი არ ჰყავდა. ტახტის მემკვიდრე მისი ქალიშვილი თამარი იყო. ქალის გამეფება საქართველოსთვის უცხო მოვლენა იყო. გიორგი შიშობდა რომ მისი გარდაცვალების შემდეგ თამარის გამეფებას ხელი შეეშლებოდა. ამიტომ 1179 წელს გიორგი III-მ თამარი თავის თანამოსაყდრედ აკურთხა. მამა-შვილი ერთად მაერთავდა ქვეყანას. 1184 წელს გარდაიცვალა გიორგი III მეფე გელათში დაკრძალეს. |
|
Всего комментариев: 0 | |